Ի՞նչ է բուբոնիկ ժանտախտը. կասկածելի դեպք է գրանցվել Չինաստանում
Բուբոնիկ ժանտախտի կասկածելի դեպք է գրանցվել Չինաստանում: Հայտնի չէ, թե ինչպես է վարակվել հիվանդը, բայց երկիրն արդեն սկսել է պատրաստվել ու քայլեր ձեռնարկել դրա հետագա տարածումը կանխարգելելու համար: Ժանտախտը մարդկության պատմության մեջ մահացու հիվանդություններից մեկն է, բայց այժմ այն կարելի է հեշտությամբ բուժել հակաբիոտիկների միջոցով: BBC-ի անդրադարձը:
Ի՞նչ է բուբոնիկ ժանտախտը
Ժանտախտը մահացու վարակիչ հիվանդություն է, որը պայմանավորված է Yersinia pestis կոչվող մանրէներով, որոնք ապրում են որոշ կենդանիների մոտ, հիմնականում կրծողների:
Բուբոնիկ ժանտախտը հիվանդության ամենատարածված ձևն է, որը մարդիկ կարող են ձեռք բերել: Անունը գալիս է նրա առաջացրած ախտանիշներից` ցավոտ, այտուցված ավշային հանգույցներ կամ «փուչիկներ» աճուկային կամ թևատակային շրջանում:
2010 թվականից մինչև 2015 թվականը աշխարհում գրանցվել է բուբոնային ժանտախտի 3.248 դեպք, այդ թվում ՝ 584 մահ: Պատմականորեն այն կոչվել է նաև Սև մահ՝ նկատի ունենալով մարմնի մասերի, օրինակ մատների գանգրենային սևացումը և մահը, ինչը կարող է տեղի ունենալ հիվանդության ժամանակ:
Ինչպե՞ս կարող եք վարակվել
Մարդիկ կարող են վարակվել.
- Վարակված ոճիլների խայթոցներից.
- Հպելով վարակված կենդանիներին, ինչպիսիք են առնետներն ու մկները.
- Շնչելով վարակված մարդկանց կամ կենդանիների կողմից տարածված վարակված օդային կաթիլները:
Տնային կատուներն ու շները կարող են վարակվել ճանճերի խայթոցներից կամ վարակված կրծողներ ուտելուց: Վարակը կարող է նաև մարմնին ներթափանցել մաշկի վրա գտնվող վերքի միջոցով, եթե մարդը սերտ կապեր է ունեցել վարակված կենդանու արյան հետ:
Չինաստանից եկող ներկայիս ահազանգը արգելում է կենդանիների որսն ու ուտելը, որոնք կարող էին ժանտախտի օջախ առաջացնել:
Մարդը, որը մահացել է ժանտախտից վարակվելուց հետո, կարող էր վարակել սերտ կապի մեջ գտնվող մարդկանց, օրինակ նրանց, որոնք պատրաստում էին թաղել նրան:
Կա բուժում դրա համար
Հակաբիոտիկներով անհապաղ բուժումը շատ կարևոր է: Հիվանդությունը հաճախ մահացու է դառնում, եթե բուժումը ուշանում է: Արյան և մարմնի նմուշների լաբորատոր փորձարկումների միջոցով վաղ ախտորոշումը կարող է կյանքեր փրկել:
Կարո՞ղ է դա լինել նոր համաճարակի սկիզբ
Ժանտախտը դեռ առկա է աշխարհի շատ տեղերում: Վերջին տարիներին բռնկումներ են գրանցվել Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետությունում և Մադագասկարում: Չնայած ժանտախտը եղել է միջնադարյան ժամանակաշրջանում տարածված հիվանդություններից հիմնականը, այսօր ցանկացած բռնկում բարեբախտաբար փոքր է:
Մեծ Բրիտանիայի Սաութհեմփթոնի համալսարանի խորհրդատու, մանրէաբան դոկտոր Մեթյու Դրեյդենը ասել է՝ լավ է, որ այն հայտնաբերվել և այդ մասին հաղորդվել է կառավարությանը վաղ փուլում, քանի որ այն կարող է մեկուսացվել, բուժվել և կանխել ժանտախտի տարածումը:
Բուբոնիկ ժանտախտը առաջացել է բակտերիայից, ուստի, ի տարբերություն Covid-19-ի, բուժվում է հակաբիոտիկների միջոցով:
