«Խիզախների խելագարությունը». Շվեդիայի գլխավոր համաճարակաբանի հակասական վկայությունները
Վերջերս շատ ԶԼՄ-ներ հրապարակեցին լուրը, որ Շվեդիայի գլխավոր համաճարակաբան Անդերս Թեգնելը սխալ է համարում կորոնավիրուսային համաճարակին դիմակայելու շվեդական մեթոդը: Հիշեցնենք, որ Շվեդիայում շատ ավելի «մեղմ» միջոցներ են ձեռնարկվել կորոնավիրուսի դեմ, քան շատ զարգացած երկրներում: Այնուամենայնիվ, շվեդական ռադիոյի հետ հարցազրույցից կարճ ժամանակ անց, որը դարձավ այս լուրի պատճառը, Թեգնելն ամենօրյա մամուլի ճեպազրույցում ասաց, որ իրեն սխալ են հասկացել, դա չի նշանակում, որ նա շվեդական ռազմավարությունը սխալ է համարում: Նրա խոսքով, նրա նշած բարելավման մեթոդը հիմնականում վերաբերում է տարեցներին խնամելուն: 22century պարբերականի հեղինակ Ալեքսանդրա Ալեքսեևայի անդրադարձը թեմային:
Ի՞նչ է պատահել իրականում
Ես ամիսներ շարունակ կարանտինում եմ և այդ ընթացքում անցա դժոխքի բոլոր փուլերը: Ակամայից սկսում ես մտեծել՝ միգուցե Թեգնելի ռազմավարությունն այնքան էլ վատ չէ: Կարանտինային միջոցառումները մտցվում են փուլերով, կարող եք ընկերներով հավաքվել, բայց ոչ ավելի քան 50 մարդ, կարող եք գնալ բարեր, զբոսայգիներ և տեսնել ընկերներին: Իմ հոգեկանը շատ ավելի քիչ կտուժեր, եթե ես ապրեի Շվեդիայում:
Կամ միգուցե ո՞չ: Միգուցե մահերի այդքան մեծ թիվը ճնշո՞ւմ գործադրեր ինձ վրա, մանավանդ, որ զոհերի մեծամասնությունը գտնվում էր բնակչության խոցելի խմբի մեջ, տարեցներ, որոնք տնային խնամքի տակ են գտնվում կամ ապրում են ծերանոցներում: Բարոյական հարցին, թե որն է ավելի լավ՝ զոհաբերել երիտասարդի ազատությունները և հոգեկան առողջությունը, որպեսզի փրկվեն տարեցները, կամ զոհաբերվեն նրանք, որպեսզի թեթևացվի համաճարակի բեռը երիտասարդի համար, անհնար կլինի պարզ պատասխան տալ:
Ակնհայտ է, որ Թեգնելը Շվեդիայի համար ռազմավարություն մշակելիս ընտրեց երկրորդ տարբերակը, իսկ մնացած Եվրոպան գերադասեց առաջինը: Սակայն մենք կիմանանք այդ միջոցառումների արդյունավետության մասին, երբ վերջնականորեն կկազմվի գոնե համաճարակի դեմ պայքարի առաջին փուլի սահմանագիծը:
Բայց դժվար է վիճարկել ընթացիկ փաստերի հետ: Մենք գիտենք, որ մինչ այժմ Շվեդիայում տոկոսով ավելի շատ մարդ է մահացել, քան հարևան երկրներում և որ երկրում տնտեսական իրավիճակը ավելի լավ չի թվում, քան Եվրոպայի մնացած երկրներում:
Երբ Թեգնելը նշում է զոհերի թիվը և այն փաստը, որ դրանք կարող են լինել ավելի քիչ, ինչպես նաև ասում է, որ եթե նրա մոտ նախկինում լիներ այդ ամբողջ տեղեկատվությունը, նա այլ կերպ էր գործելու և հավանաբար կընտրեր այլ ռազմավարություն, որը կլիներ Շվեդիայի և մնացած աշխարհի ռազմավարությունների մեջտեղում: Հնարավո՞ր է սա մեկնաբանել այլ կերպ, քան իր սխալը ընդունելը: Առանց մեկնաբանության լրացման, նման հայտարարությունը նաև ենթադրում է այն փաստը, որ պաշտոնյան սխալ է համարում ամբողջ ռազմավարությունը: Հատկապես նրա նշած համատեքստում, որ կոլեկտիվ իմունիտետը կզարգանա մայիսին: Բայց հիվանդությունը շարունակվում է, կոլեկտիվ իմունիտետը չի շտապում զարգանալ և մահացությունների թիվը միայն ավելանում է:
Համաշխարհային տարածում գտած ռադիոհարցազրույցից անմիջապես հետո Թեգնելը հրապարակավ դատապարտեց իր խոսքերի սխալ մեկնաբանությունը. Փաստորեն, ասելով, որ Շվեդիան կընտրեր Եվրոպայի մնացած երկրների և ներկայիս սցենարի ոսկե միջինը, եթե հիվանդության բոլոր առանձնահատկությունները նախապես հայտնի լինեին, նա նկատի չուներ, որ ներկայիս ռազմավարությունը վատն է և նա ընդունում է իր սխալները, բայց միածամանակ ասելով, որ Շվեդիայի ռազմավարությունը բարելավման ներուժ ունի:
Չնայած, ինչպես արդեն նշվել էր շատերի կողմից, նա ավելի վաղ ասել էր, որ իր ռազմավարությունը թերի է և միշտ էլ կա այն կատարելագործելու հնարավորություն: Այս ամենից հետո նրա խոսքերը կարծես ազնվության նշան են, քանի որ մարդիկ, որոնք պնդում են, որ ամեն ինչ կատարել են ամենալավ ձևով, անկասկած ապակողմնորոշում են, միայն այն պատճառով, որ մենք դեռ չգիտենք, թե որն է տալու լավագույն վերջնական արդյունքը:
Թեգնելի մի քանի այլ բառեր նույնպես արժանի են ուշադրության: Օրինակ ՝ Սվենսկա Յլեի հարցին. «Եթե հետ նայեք, կարո՞ղ եք ասել, որ դա էր պատճառը, որ վիրուսն այդքան տարածվեց Շվեդիայում և հատկապես Ստոկհոլմում»: Նա պատասխանեց, որ Շվեդիայի «բախտը չի բերել»: Եվ հետո նա ասաց, որ համաճարակի սկզբում երկրում տեղի են ունեցել մասսայական սպորտային միջոցառումներ և Ստոկհոլմում կար հարևան երկրների մայրաքաղաքների համար չտեսնված մարդկային հոսք: Ըստ երևույթին, նա սա նկատի ուներ` ասելով «բախտը չի բերել»: Հարցին, թե հնարավոր չէ արտասահմանից ժամանած մարդկանց կարանտինացնել, նա պատասխանեց, որ հնարավոր չէ վերահսկել այդպիսի մարդկանց հոսքը:
Իրավիճակը սխալ քայլերից հետո
Շվեդիայի ծերանոցներում աղետալի իրավիճակ է, չնայած այն բանին, որ ռազմավարությունն էր պաշտպանել տարեց մարդկանց վարակվելուց: Dagens Nyheter-ի անցկացրած հարցման համաձայն՝ մայիսի 6-ի դրությամբ հանրապետության 541 ծերանոցում առնվազն 2500 մարդ վարակվել է կորոնավիրուսով: Ստոկհոլմի շրջանում 400 ծերանոցներից առնվազն 212-ը գրանցել են կորոնավիրուսի դեպքեր (տեղեկություններ՝ մարտի 30-ի դրությամբ): Շվեդական «The Local» պարբերականը բացատրում է, թե ինչու Շվեդիայի ծերանոցներում ավելի բարձր է մահացության մակարդակը այլ շրջանների համեմատ: Այնտեղ աշխատողները ամեն ժամ փոխվում են, նրանք հաճախ չեն կարողանում թույլ տալ իրենց մնալ տանը նախանշանների պատճառով: Այցելությունների մասնակի սահմանափակումները, իսկ այնուհետև ամբողջական արգելքը մտցվել են բավականին ուշ (համապատասխանաբար մարտի կեսերին և ապրիլի 30-ին): Գումարած, նոր բնակիչները, որոնք շարունակում էին մուտք գործել ծերանոցներ, ինչպես նաև ժամանակավորապես բացակայող մարդիկ, որոնք մնացել էին հարազատների հետ կամ բուժվում էին հիվանդանոցում: Նրանք բոլորը կարող էին վիրուս բերել իրենց հետ: Լրջագույն խնդիր, ըստ The Local- ի, քմահաճ ծերերն են, որոնք իրականում չեն հասկանում, թե ինչպես կարող են այլոք սպառնալ վարակներով, և նրանք, իրենց հերթին, սպառնում են ուրիշներին: Որպեսզի ինչ-որ կերպ այս իրավիճակը շտկվի, այդ մարդկանցից շատերը ստիպված էին մեկուսանալ հատուկ վայրերում: Տարօրինակ է, որ հաշվի առնելով վերը նշված բոլոր փաստերը, երբ Թեգնելը խոսում է կատարելագործման ներուժի մասին, նա առանձնահատուկ միջոցառումներ չի նշում ՝ նկատի ունենալով այն փաստը, որ դեռ պարզ չէ, թե որ միջոցներն են ավելի ուժեղ ազդեցություն ունենում վիրուսի վրա:
Թեգնելի մեկ այլ շատ հակասական հայտարարությունն այն է, որ այլ երկրներում դպրոցներ փակելը գրեթե ոչ մի ազդեցություն չունի վիրուսի տարածման վրա: Այստեղ նա հակասում է ինքն իրեն: Մենք դա չենք իմանա մինչև ամբողջական պատկերացում չկազմենք: Մենք կկարողանանք այն իմանալ ՝ հետևլով Եվրոպային: Նա քայլ առ քայլ թուլացնում է կարանտինային միջոցառումները և պարզում է, թե ինչպես են այդ թուլացումները ազդում հիվանդացության վիճակագրության վրա: Այսինքն ՝ մենք այս մասին կիմանանք, երբ Եվրոպան կսկսի 16 տարեկանից ցածր երեխաներին ուղարկել դպրոց: Բացի այդ, Անդերս Թեգնելի հայտարարությունը, որ դպրոցականների համար «շատ կարևոր է դպրոց հաճախելու հնարավորություն ունենալը, քանի որ դա շատ բան է նշանակում նրանց ապագայի համար», ինձ մինչև վերջ չի համոզում: Ինչո՞ւ այցելել: Ի՞նչ վատ է հեռավար ուսուցումը: Շվեդայի համաճարակաբանների դպրոցները չփակելու որոշումը շատ կողմնակալ է թվում: Այնուամենայնիվ, մարտ ամսում անաչառ և հավասարակշռված որոշումներ կայացնելու համար շատ քիչ տվյալներ կային:
Ամեն դեպքում, Թեգնելի համառությանը կարելի է նախանձել, ոչ բոլորն էին համարձակվելու նման փորձեր անել իր երկրի վրա: Եվ այն պահին, երբ ձեր ենթադրություններն արդարացված չեն, հեշտ է սայթաքել կամ երկակի արտահայտվել` հաշվի չառնելով հնարավոր սխալ մեկնաբանությունները: Ես գիտեմ, որ Թեգնելն ունի շատ քննադատներ, ինչպես նաև կողմնակիցներ, ինչպես Շվեդիայում, այնպես էլ ամբողջ աշխարհում: Տեսնենք, թե ինչպես է կզարգանան իրադարձությունները:
