Կորոնավիրուս. Վախը կենդանիներից փոխանցվող հիվանդությունների աճից
Հիվանդությունների թիվը, որոնք կենդանիներից փոխանցվում են մարդկանց, աճում են և կշարունակեն աճել, եթե վայրի բնությունը պաշտպանելու և շրջակա միջավայրը պահպանելու գործում զգալի քայլեր չձեռնարկվեն, նախազգուշացրել են ՄԱԿ-ի փորձագետները: BBC-ի անդրադարձը:
Ինչու են ավելի շատ հիվանդություններ փոխանցվում կենդանիներից
Այնպիսի հիվանդությունների, ինչպիսին է Covid-19-ը, աճը պայմանավորված է կենդանական սպիտակուցի բարձր պահանջարկով, գյուղատնտեսական անկայուն պրակտիկայով և կլիմայի փոփոխությունով: Նշվում է, որ կենդանիներից փոխանցվող հիվանդությունները տարեկան երկու միլիոն մարդու մահվան պաճտառ են դառնում: Covid-19-ն երկու տարվա ընթացքում համաշխարհային տնտեսությանը կպատճառի 9 տրիլիոն դոլարի վնաս: Էբոլան, Արևմտանեղոսային վիրուսը և Սառսը նույնպես կենդանիներից փոխանցված հիվանդություններ են: Դրանք սկսվել են կենդանիների մոտ՝ հետագայում փոխանցվել են մարդկանց:
Ի՞նչ է ասվում զեկույցում
Փոխանցումը ավտոմատաված չէ: ՄԱԿ-ի շրջակա միջավայրի ծրագրերով և Անասնաբուծության հետազոտությունների միջազգային ինստիտուտի զեկույցների համաձայն՝ փոխանցումը տեղի է ունենում բնական տարածքների դեգրադացիայի միջոցով, օրինակ` հողերի քայքայմամբ, վայրի կենդանիների շահագործմամբ, ռեսուրսների արդյունահանմամբ և կլիմայի փոփոխությունով: Սրանք փոխում են կենդանիների և մարդկանց փոխազդեցության ձևերը:
«Անցյալ դարում մենք տեսել ենք կորոնավիրուսային առնվազն վեց մեծ բռնկում», — ասել է ՄԱԿ-ի բնապահպանական ծրագրի գլխավոր քարտուղար և գործադիր տնօրեն Ինգեր Անդերսենը:
Վերջին երկու տասնամյակի ընթացքում Covid-19-ից առաջ կենդանիներից փոխանցված հիվանդությունները պատճառել են 100 միլիարդ դոլարի (80 միլիարդ ֆունտ) տնտեսական վնաս:
Նա ասել է, որ ցածր և միջին եկամուտ ունեցող երկրներում երկու միլիոն մարդ մահանում է ամեն տարի անտեսված էնդեմիկ կենդանական հիվանդությունների պատճառով, ինչպիսիք են սիբիրախտը, խոշոր եղջերավորներից սկսված տուբերկուլյոզը և կատաղությունը:
«Անասուններից մեծ կախվածություն ունեցող և վայրի բնության հարևանությամբ գտնվող հաճախ զարգացման բարդ խնդիրներ ունեցող համայնքներում, օրինակ, վերջին 50 տարվա ընթացքում մսի արտադրությունն աճել է 260% -ով: Մենք ուժեղացրել ենք գյուղատնտեսությունը, ընդլայնել ենթակառուցվածքները և արդյունահանել մեր վայրի տարածքների ռեսուրսները»,- պարզաբանել է Անդերսենը:
Ամբարտակները, ոռոգման և գործարանային տնտեսությունները կապված են մարդկանց մոտ վարակիչ հիվանդությունների 25% -ի հետ: Տուրիզմը, տրանսպորտը և սննդի մատակարարման ցանցերը ջնջել են սահմաններն ու տարածությունները: Կլիմայի փոփոխությունը նպաստել է պաթոգենների տարածմանը:
Զեկույցով կառավարություններին առաջարկում են ռազմավարություններ այն մասին, թե ինչպես կանխել հետագա բռնկումները, ինչպես ճիշտ մշակել հողերը, ինչպես բարելավել կենսաբազմազանությունը և ինչպես գիտական հետազոտություններում ներդրումներ կատարել:
«Շատ պարզ է, որ եթե մենք շարունակում ենք շահագործել վայրի բնությունը և ոչնչացնել էկոհամակարգերը, ապա կարող ենք ակնկալել, որ առաջիկա տարիներին կտեսնենք այդպիսի հիվանդությունների կայուն հոսք, որոնք կենդանիներից փոխանցվում են մարդուն: Ապագա բռնկումները կանխելու համար մենք պետք է շատ ավելի միտված լինենք մեր բնական միջավայրը պաշտպանելու հարցում»,— ավելացրել է Անդերսենը:
